AN TOÀN SINH HỌC TRONG PHÒNG XÉT NGHIỆM
Cho đến nay, Việt Nam đã phải đối mặt với mối đe dọa của nhiều bệnh truyền nhiễm mới như Hội chứng viêm đường hô hấp cấp (SARS) năm 2003, bệnh cúm gia cầm độc lực cao (H5N1) năm 2004 và hiện nay là Hội chứng viêm đường hô hấp cấp (SARS-COV-2). Đó là lý do phải xây dựng các phòng xét nghiệm an toàn sinh học tại các quốc gia. An toàn sinh học là ngăn chặn các tác nhân sinh học – mầm bệnh tránh khỏi con người – cộng đồng và môi trường.
Cấp độ an toàn sinh học (tiếng Anh Biological Safety Levels viết tắt là BSL) hoặc cấp độ bảo vệ/mầm bệnh là một tập hợp các biện pháp phòng ngừa diệt khuẩn cần thiết để cô lập các tác nhân sinh học nguy hiểm trong một phòng xét nghiệm kèm theo. Ví dụ như tủ an toàn sinh học (Biological Safety Cabinets: BSC), còn được gọi là tủ an toàn vi sinh, là không gian làm việc chuyên dụng trong phòng xét nghiệm được thiết kế để xử lý các vật liệu bị nhiễm hoặc có khả năng bị nhiễm mầm bệnh đòi hỏi mức độ an toàn sinh học cụ thể.
Các mức độ ngăn chặn từ mức an toàn sinh học thấp nhất cấp 1 (BSL-1) đến cao nhất ở cấp độ 4 (BSL-4). Tại Hoa Kỳ, Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) đã xếp hạng của các phòng xét nghiệm / cơ sở xử lý các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn và vi rút, và nguy cơ mầm bệnh tăng theo thứ tự từ 1 đến 4.
An toàn sinh học cấp độ 1
Mức độ an toàn sinh học 1 (BSL-1) thích hợp cho công việc với các tác nhân có đặc tính tốt, chỉ gây ra nguy cơ tiềm ẩn ở mức tối thiểu cho nhân viên phòng xét nghiệm và môi trường. Ở cấp độ này, các biện pháp phòng ngừa được giới hạn so với các cấp độ khác.
An toàn sinh học cấp độ 2
Ở cấp độ này, cần tuân thủ áp dụng tất cả các biện pháp phòng ngừa được sử dụng ở Cấp độ an toàn sinh học 1 và thực hiện một số biện pháp phòng ngừa bổ sung. BSL-2 khác với BSL-1 ở chỗ: Nhân viên phòng xét nghiệm phải được đào tạo cụ thể về xử lý các tác nhân gây bệnh.
An toàn sinh học cấp độ 3
An toàn sinh học cấp độ 3 thích hợp cho công việc liên quan đến vi khuẩn có thể gây ra bệnh nghiêm trọng và có khả năng gây chết người qua đường hô hấp. Loại công việc này có thể được thực hiện trong các cơ sở lâm sàng, chẩn đoán, giảng dạy, nghiên cứu hoặc sản xuất. Tại đây, các biện pháp phòng ngừa được thực hiện trong phòng thí nghiệm BSL-1 và BSL-2 phải được tuân thủ tuyệt đối, cũng như các biện pháp bổ sung như:
- Tất cả nhân viên phòng xét nghiệm được cung cấp dịch vụ giám sát y tế và các loại chủng ngừa liên quan (nếu có) để giảm nguy cơ nhiễm trùng ngẫu nhiên hoặc không được chú ý.
- Tất cả các quy trình liên quan đến vật liệu lây nhiễm phải được thực hiện trong tủ an toàn sinh học.
- Nhân viên phòng xét nghiệm phải mặc quần áo bảo hộ.
An toàn sinh học cấp độ 4
An toàn sinh học cấp độ 4 (BSL-4) là cấp độ cao nhất của các biện pháp phòng ngừa an toàn sinh học và thích hợp để làm việc với các tác nhân có thể dễ dàng lây truyền qua đường khí dung trong phòng xét nghiệm và gây ra bệnh nặng dẫn đến tử vong ở người mà không có vắc xin hoặc phương pháp điều trị. Trong phòng xét nghiệm, nhân viên phải mặc đồ bảo hộ, tất cả công việc cũng phải được thực hiện trong tủ an toàn sinh học cấp II bởi nhân viên mặc bộ đồ áp suất dương. Để ra khỏi phòng thí nghiệm BSL-4, nhân viên phải đi qua phòng tắm hóa chất để khử nhiễm, sau đó là phòng tháo bộ quần áo áp suất dương, cuối cùng là phòng tắm cá nhân.
Tại Việt Nam, ở Nghị định 103/2016/NĐ-CP quy định về đảm bảo an toàn sinh học tại phòng xét nghiệm được chính phủ ban hành.
Tài liệu tham khảo:
Richmond JY, McKinney RW (1999). Richmond JY, McKinney RW (biên tập). Biosafety in Microbiological and Biomedical Laboratories (ấn bản 4). ISBN 0-7881-8513-6.
TS Trần Thị Thanh Huyền
Giảng viên khoa Kỹ thuật xét nghiệm y học
TUYỂN SINH 2024
Hãy liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ - tư vấn.
Hotline: 0869 809 088
Email: [email protected]
Hẹn gặp lại các bạn tại THUV.
