Làm thế nào để học được, học tốt các môn ngoại ngữ là câu hỏi có nhiều lời giải đáp. Các bạn đã và đang học ngoại ngữ như thế nào? Có hiệu quả không? Bạn có thể giao tiếp bằng ngôn ngữ mình đang học không? Mỗi người có một kinh nghiệm học ngoại ngữ khác nhau, trong bài viết này mình xin phép được chia sẻ với các bạn một chút kinh nghiệm học ngoại ngữ – học tiếng Nhật của mình.

Mình bắt đầu theo học tiếng Nhật từ năm 2005 năm mình 23 tuổi. Cảm giác thiếu tự tin và có phần hơi ngượng ngùng khi học cùng các em nhỏ tuổi hơn mình. Tiếng Nhật sao mà phức tạp vậy, nào là Hiragana (chữ mềm), Katakana (chữ cứng) rồi cả hán tự nữa. Khác với chữ cái của các nước sử dụng hệ A-B-C… chữ cái trong tiếng Nhật khác từ hình dáng, cách đọc tới số lượng chữ cái. Mỗi bảng chữ Hiragana và Karakana có 46 chữ cái đơn và một cơ số âm ghép các bạn ạ. Nhớ lại khi mới học chữ tiếng Việt có hơn 20 chữ cái (29 chữ thì phải) mà bị cô giáo nhắc lên nhắc xuống vì tội không thuộc rồi giờ nghĩ tới tiếng Nhật với 46 chữ cái mà lại có những 2 bảng thấy oải thật. Nhưng cũng thật may mắn vì mình được học trong môi trường đào tạo tiếng Nhật gồm nhiều thầy cô tâm huyết và đặc biệt có những người bạn – người em chăm chỉ học tập với quyết tâm lên tới x00%.

Nếu mình nói là mình đã học tiếng Nhật trong môi trường học mà tiết học bắt đầu từ 6h sáng tới 11~12h đêm các bạn có tin không? Không tin phải không các bạn nhưng quả thực thì nó là như vậy. Dĩ nhiên không phải lúc nào thầy cô cũng dạy mà phần nhiều là bọn mình tự học với nhau các bạn ạ. Học một mình thì khó nhưng học với những người ĐỒNG CHÍ thì tiếng Nhật trở lên đơn giản hơn rất nhiều. Cũng chẳng nhớ rõ là 2 cái bảng chữ cái đó chúng mình mất bao nhiều thời gian để găm nó vào óc nữa nhưng mà mình nhớ là nó nhanh hơn mình tưởng.

Học và nhớ được bảng chữ cái Hiragana và Katakana đã khó nhưng mà cái mà người học cảm thấy mới lạ nữa và khó nữa là HÁN TỰ. Hán tự hay nói cách khác là chữ Hán, chữ có nguồn gốc từ anh bạn láng giềng Trung Quốc các bạn ạ. Nếu các bạn có cơ hội đi ra các chùa thì sẽ thấy có những câu đối bằng thứ chữ mà các bạn chưa thể đọc được thì đa phần là HÁN TỰ các bạn nhé. Hán tự khó vậy học sao bây giờ ?! Mỗi người sẽ tự tìm cho một cách học phù hợp còn mình thì học theo cách phổ thông nhất được dạy là đọc âm HÁN – VIỆT ghi nhớ nghĩa và ngắm mặt chữ. Còn nhớ khi bọn mình học HÁN TỰ mỗi anh em cầm một cuốn sổ Hán tự và chăm chú đọc như thể đang tụng kinh các bạn ạ. Đọc đêm đọc ngày đọc bất cứ khi nào có thể ở bất cứ nơi đâu rồi copy các bảng chữ dán trên tường, trần nhà, cửa ra vào…cửa nhà WC và bất cứ nơi nào trong phòng có thể dán được. Anh em bảo nhau cố gắng tạo ra một môi trường mà quay đi bất cứ hướng nào chúng ta cũng gặp HÁN TỰ. Bọn mình cứ học và học tới mức HÁN TỰ xuất hiện một cách tự nhiên ngay trong sinh hoạt hàng ngày, khi thi đấu cũng mang HÁN TỰ ra để làm chủ đề so tài.

Bằng khối kiến thức cơ bản đó sau này khi được sang xứ sở Hoa Anh Đào du học mình thấy nó hiệu quả thật. Hiệu quả là ở chỗ mình có thể nhìn và đoán nghĩa được các biển hiệu chỉ dẫn hay các nội dung hướng dẫn đơn giản. Nói là vậy chứ do chủ yếu học từ vựng, ngữ pháp ít được giao tiếp (một phần do mặc cảm vì tiếng Nhật kém) nên khi mới qua Nhật mình hầu như không hiểu người Nhật đang nói gì. Cảm giác mặc cảm, ngại ngùng và thấy bế tắc. Nhưng chính điều đó đã giúp mình nhận ra là học ngôn ngữ không chỉ dừng lại ở việc học từ vựng, ngữ pháp mà hội thoại là thứ không thể thiếu.

Học hội thoại thế nào cho tốt bây giờ ?! Các bạn sẽ nghĩ ngay tới việc là giao tiếp với người bản địa càng nhiều càng tốt phải không?! Đúng là vậy nhưng không phải ai cũng làm được, mình cũng thuộc dạng đó. Mặc cảm vì trình độ tiếng Nhật còn hạn chế thành ra ngại giao tiếp ngay cả với giáo viên của mình (một phần giấu dốt ?). Sau một thời gian học tập tại Nhật Bản từ vựng và ngữ pháp vẫn tốt còn hội thoại thì cứ như chú rùa ấy mãi không chịu lên, đi làm thêm cũng chỉ vì nghe hiểu kém mà bị đưa vào những nơi bán sức lao động lấy tiền. Mình chợt nhận ra rằng nếu mình không vứt bỏ được sự mặc cảm kia, mình không tự vượt ra hoàn cảnh này thì chắc sẽ mãi mãi thế này thôi, và sau nhiều lần đấu tranh tâm lý mình đã lấy hết dũng khí bước ra ÁNH SÁNG.

Việc đầu tiên là chủ động nói chuyện với các thầy cô dạy tiếng cho mình “nói thật là mỗi lần nói chuyện tim cứ đập rộn ràng như làm quen với bạn gái nào đó vậy”, vài tuần thấy quen và có chút tự tin. Đi làm thêm tích góp được chút tiền và tự thưởng cho mình một cái kim từ điển nhưng khốn nỗi từ bé tới giờ chưa biết mặt mũi nó ra làm sao có những chức năng gì và bản thân mình nên mua cái nào. Vừa là để học tiếng Nhật và vừa để tìm hiểu về thứ hàng cao cấp đang cần mua, mình liền ra một siêu thi điện máy gần nhà gọi một anh nhân viên và “HÀNH HẠ”. Nghe hành hạ mọi người nghĩ là mình đang nói quá phải không ạ?! Nhưng quả thực là vậy. Các bạn cứ tưởng tượng một học sinh mà ngay tiếng Nhật hội thoại còn chưa lưu loát giờ đi hỏi một sản phẩm liên quan tới công nghệ, chẳng biết mình nói anh nhân viên hiểu được mấy phần còn có một điều mình hiểu là anh ấy nói mình hầu như không hiểu gì. Anh nhân viên mất gần 1 tiếng đồng hồ nỗ lực dùng cả tiếng Nhật – tiếng Anh (nói thật là tiếng Anh của mình cũng kém, anh này cũng chẳng hơn) mà mình vẫn không thèm hiểu cho. Kết quả là anh phải dùng tới sự trợ giúp của người thân. Anh nhân viên mới có vẻ có hy vọng hơn vì tiếng Anh có vẻ tốt hơn nhưng mình cũng chẳng hiểu gì. Kết quả là sau gần 2h HÀNH HẠ LẪN NHAU mình ra về trong khi chưa thỏa mãn về thông tin sản phẩm đang tìm hiểu còn các anh thì không bán được sản phẩm gì cho mình. Giờ thỉnh thoảng ngồi nhớ lại thấy thương các anh ấy thật, thấy tội cho các anh nhưng phải thế mới học được các bạn nhé! Sau này khi khuyên các em học sau mình (tiếng Nhật gọi là “kohai”) về giao tiếp tiếng Nhật mình chỉ có một câu đơn giản “cứ ra siêu thị bắt lấy một anh mà HÀNH HẠ”.

Chuyện học tiếng Nhật của mình không dừng lại ở đó. Để tạo cơ hội tiếp cận với tiếng Nhật mình đầu tư mua một chiếc đài pin nho nhỏ và khi có thời gian rảnh là lại cắm cái tai nghe vào nghe đài FM. Nhưng mà có điều hơi trớ trêu là vùng mình ở nhiều núi nên đài chỉ nghe tốt được có 1 kênh duy nhất mà kênh này toàn ca nhạc. Nghe thường còn chưa xong giờ nghe ca nhạc thì…. Đỉnh cao của sự đầu tư cho việc học tập của mình là bỏ tiền ra mua một chiếc ti vi cũ. Từ ngày có TV về trong nhà lúc nào cũng có tiếng Nhật và thói quen của mình cũng dần thay đổi. Ngoài giờ đi học – làm thêm về đến nhà là mình cho TV nói, nghe nó nói nhiều thành quen và biết thêm được khá nhiều từ mới và thông tin mới. Xem nhiều quá thành nghiện chương trình TV Nhật Bản mà sau này khi đã trở về quê hương Việt Nam làm việc mình cũng không quên mua cho mình một gói xem các kênh truyền hình Nhật Bản. Việc học tiếng Nhật của mình thì còn dài lắm nhưng xin phép được khép lại câu chuyện tại đây. Qua thời gian học tập tiếng Nhật mình cảm thấy để học hiệu quả cần làm tốt những điều sau:

1. Hãy cho bản thân biết là bạn đang học tiếng Nhật để làm gì
2. Hãy chọn cho mình một môi trường học tập chuyên nghiệp
3. Hãy chọn cho mình những người bạn đồng hành ĐỒNG CHÍ HƯỚNG (không cần nhiều chỉ cần      người có quyết tâm như bạn hoặc hơn bạn)
4. Hãy thực hiện và bảo vệ kế hoạch học tập mà bạn đã đề ra
5. Học mọi lúc, mọi nơi nếu bạn có thể
6. Hãy biến môi trường bạn đang sống thành một không gian mà bạn có thể dễ dàng học tập
7. Hãy xem hoặc nghe các chương trình, tin tức, anime (phim hoạt hình), drama (phim truyện)… tiếng Nhật không có phụ đề
8. Hãy thử và lựa chọn cho mình một phương pháp học tập phù hợp
9. Hãy dũng cảm vượt qua mặc cảm của bản thân và học
10. Hãy học, học nữa và học mãi.